Skip to Main Content

Informatievaardigheden Basis

Leer hoe en waar je informatie kunt vinden

Inleiding

Je kunt informatie verzamelen, door intuitief te zoeken en bronnen te scannen in de hoop dat je iets bruikbaars vindt.
Je kunt ook kiezen voor een meer gestructureerde aanpak.

Zoek je intuitief, dan zijn de kansen kleiner dat je relevante en betrouwbare resultaten vindt.
Een gestructureerde aanpak kost meer tijd, maar levert betere resultaten op.


Je zoekt gestructureerd door vooraf te bepalen hoe je wilt zoeken, in welke bronnen, met wat voor zoektermen en welke zoekmethodes en technieken je toepast.

Trefwoorden

Trefwoorden (zoektermen) zijn  belangrijk voor het vinden van de juiste informatie. Ze bepalen het resultaat van je zoekactie. Zorg er daarom voor dat de zoektermen de volledige inhoud van de zoekvraag bevatten.

Stel (voordat je gaat zoeken)  een lijst met trefwoorden samen, gerelateerd aan je onderwerp. Pas deze lijst tijdens het zoeken, indien nodig, aan.

Je maakt een lijst van zoektermen over de belangrijkste onderdelen van de vraag en synoniemen of varianten van elk woord.

Voorbeeld bij de zoekvraag: Relatie van concentratie en gebruik van social media bij tieners. 
 

Concentratie                 Social media                       Tieners          
Aandacht       Sociale media         Jongens en meisjes
Attentie       Instagram         Pubers
Oplettenheid       TikTok         Adolescenten
        Snapchat  
        Pinterest  

 

Hoe kom je aan trefwoorden?

Wees creatief met taal; hoe meer variatie je in de trefwoorden aanbrengt des te meer kans je hebt op goede resultaten.
Hier een aantal voorbeelden waar je aan kunt denken bij het formuleren van je trefwoorden.

- Synoniemen                                     (proef, monster, prototype)

- Afkortingen                                       (KNMI, CAO, SEO)

- Enkel- en meervoud                         (museum – musea)                                                                      

- Meerdere talen                                 (sociale media – social media

- Verschillende spellingsvormen         (product, produkt)

- Samengestelde woorden                  (Word-of-mouth marketing)

 

Eenvoudig en geavanceerd

De startpagina van zoekmachines en databanken heeft een zoekbalk waarin je een zoekterm of een combinatie van zoektermen kunt plaatsen. Het gaat dan om een eenvoudige zoekactie. Zoals zoeken naar de hoofdstad van Bolivia, de definitie van antroposofie, de biografie Elon Musk, etc.

Meestal worden er uitgebreide zoekopties aangeboden. Deze kun je vinden bij geavanceerd zoeken.

Extra zoekmogelijkheden zijn bijvoorbeeld het selecteren op taal, bestandsformaat, datum én het combineren van zoektermen.
Door het gebruiken van de extra zoekopties worden resultaten preciezer en relevanter.

AND, OR, NOT

Zoektermen kun je met elkaar verbinden met AND, OR en NOT. Deze zogenaamde Booleaanse operatoren kunnen op internet en alle databanken worden gebruikt.


 
 

vogels AND vissen: beide zoektermen moeten in het zoekresultaat voorkomen

vogels OR vissen: een van beide zoektermen moet voorkomen in het zoekresultaat

vogels NOT vissen: de zoekerm vogels moet voorkomen in het resultaat, maar de resulaten waar de zoektermen vogels én vissen of alleen vissen voorkomen worden uitgesloten

 

Zoekmethodes

Quick & Dirty
Je gebruikt een of meerdere trefwoorden om snel resultaten te krijgen. Op deze manier vind je ruim voldoende informatie.

Gebruik deze methode als je je op een onderwerp wilt oriënteren of voor meer algemene zoekvragen.

De naam van de methode zegt genoeg: je krijgt veel informatie, maar veel daarvan is niet relevant.

Bouwsteen
Je verdeelt de belangrijke onderdelen van je zoekvraag in elementen. Bij elke element zoek je zoveel mogelijk trefwoorden en varianten van deze trefwoorden. Door de trefwoorden met elkaar te combineren vind je voldoende resultaten.
Zet de elementen in een schema, combineer alle elementen doormiddel van de Booleaanse operatoren AND en OR. Gebruik AND om alle elementen van je zoekvraag te combineren en OR om met de verschillende trefwoorden te zoeken.

De bouwsteenmethode helpt je gestructureerd naar informatie te zoeken en je trefwoorden optimaal te benutten.

Sneeuwbal
Je gebruikt als startpunt de literatuurlijst van een publicatie die relevant is voor je onderwerp. In deze lijst vind je de bronnen waarop de publicatie is gebaseerd. Dit zijn misschien bronnen die jij goed kunt gebruiken.

Deze manier van zoeken wordt ook wel de sneeuwbalmethode genoemd. Deze methode verwijst naar oudere publicaties. Wees daar bewust van en zoek ook naar meer actuele bronnen.

Zoektips

Exacte woordcombinatie

Door aanhalingstekens te gebruiken, bij twee of meer zoekwoorden, geef je aan dat deze woorden op dezelfde manier  moeten voorkomen in de resultaten.

Bijv. “autisme spectrum stoornis”

Een zin uit een gedicht of boek kun je tussen aanhalingstekens plaatsen om exact die zinsnede te vinden.

Bijv. “To be or not to be”


Het gebruik van *

Met het symbool * kun je met één zoekactie naar een woord zoeken met verschillende woordvarianten.

Het symbool kan op elke plek in een woord worden toegepast. Zo vind je enkel- en meervoudsvormen, vervoegingen en spellingvarianten:

Bijvoorbeeld:

  • produ*t = product, produkt, producten, producenten, produceren, etc.
  • laken* = laken, lakens, lakenvelder