In dit onderdeel van de libguide leer je hoe je GenAI kunt inzetten in het proces van zoeken, gebruiken en verwerken van informatie. Maak ook gebruik van de Brightspace cursus Slim zoeken - informatievaardigheden in het hbo waarin je de stappen van het zoekproces doorloopt.
Voordat je begint met je zoekproces moet je voor jezelf duidelijk hebben:
- Wat je wilt onderzoeken;
- Wat binnen de eisen van je opleiding past;
- Wat past in de beschikbare tijd;
- etc.
Heb je deze vragen beantwoord en afgestemd dan kun je aan de slag. Je formuleert je hoofd- en deelvragen.
Je hebt je onderwerp bepaald en kunt aan de slag met het formuleren van je hoofd- en deelvragen. GenAI kan een goede hulp hierbij zijn. Formuleer een prompt (zie hiervoor het onderdeel 'Een goede prompt') om een zo goed mogelijk resultaat te krijgen.
Een voorbeeld van het formuleren van een hoofdvraag in ChatGPT:
Heb je de hoofdvraag afgerond dan kun je aan de slag gaan met de deelvragen:
Check of jouw hoofd- en deelvragen aansluiten bij wat jou voor ogen staat met je onderzoek. Pas de resultaten of de prompt aan indien nodig.
Je hebt je hoofd- en deelvragen bepaald en je gaat je verder oriënteren op het onderwerp. Ook hier kun je GenAI inzetten. Je kunt bijv. ChatGPT vragen om de stand van zaken over jouw onderwerp te belichten. Maar misschien is in dit geval ChatGPT niet de juiste tool, want hoe actueel is de informatie die je daar krijgt? Is wellicht een andere tool beter te gebruiken? Zo is ChatGPT goed in het maken van teksten en geeft Gemini antwoorden uit actuele bronnen.
Wees alert op wat een tool kan en wat de beperkingen zijn.
Bij de oriëntatiefase heb je gezien dat er verschillen zijn tussen tools en dat niet elke tool informatie genereert. Ook is er kans dat de tool onjuiste of verzonnen bronnen geeft. Een kritische houding is een must.
De bronnen die een tool presenteert zul je altijd moeten checken; wat staat er in die bronnen, komen ze van een betrouwbare organisatie, is de informatie op deze bronnen gebaseerd? Voor eenvoudige vragen kunnen dergelijke bronnen na beoordeling wellicht volstaan, maar doe je een gedegen onderzoek dan is het zaak om zelf (wetenschappelijke) literatuur te gaan zoeken waarop jij je tekst baseert. Je gaat dan op zoek naar literatuur in bijv. databanken en Google Scholar.
In dergelijke databanken kun je (nog) niet zoeken met prompts, maar ook hier kan GenAI je helpen. Bijv. bij het:
opstellen van zoektermen
prompt:
antwoord:
zoeken naar synoniemen
prompt:
gedeelte van het antwoord:
samenstellen van een zoekvraag met booleaanse operatoren (AND, OR, NOT) die je bijv. kunt
gebruiken in een databank
prompt:
antwoord:
Wees altijd kritisch op de output: wat staat er nu precies en is dit echt waar je naar op zoek bent?